تقدم شیعه در علم رجال
اوَّلین کسی که در علم رِجال حدیث و احوال راویان بحث نموده است، عبارت می باشد از:
أبوعبدالله محمد بن خالِد بَرْقی قمّی . وی از اصحاب امام موسی بن جعفر کاظم علیه‌السّلام بوده است به طوری که از کتاب «رجال» شیخ أبوجعفر طوسی به دست می آید. و تصنیف او را در علم رجال، أبوالفرج ابن‌ندیم در «فهرست» در اوَّل فن خامس در أخبار فقهاء شیعه از مقالة ششم ذکر کرده است.
ابن ندیم گوید: او صاحب کتابهائی است از جمله «کتاب الْعَوِیص»، «کتاب التَّبْصِرة»، «کتاب الرِّجال». در آن کتاب نام کسانی را که از امیرالمومنین علیه‌السّلام روایت کرده‌اند می برد.
سپس ابومحمد: عبدالله بن‌جَبَلَة بن‌حَیَّان بن‌أبْحُر کِنَانی کتاب »رجال» را تصنیف کرده است. و در سنة دویست و نوزده با طیّ عمر طولانی بدرود زندگی گفته است.
سیوطی در کتاب «الاوائل» آورده است که: اوَّلین کس که در علم رجال سخن به میان آورده است عبارت می باشد از شُعْبَه و او متأخّر است از ابن‌جَبَلَة. چون شُعْبَه در سنة دویست و شصت (260) وفات کرده است. بلکه از رجال شیعه غیر از ابن‌جَبَلَه که بر وی تقدّم دارند، أبوجعفریَقْطینی ازاصحاب امام جوادمحمدبن‌علی الرِّضا علیهما‌السّلام است که او به‌طوری که در فهرست‌نجاشی و فهرست‌ابن‌ندیم وارد است کتاب «رجال» تصنیف نموده است. و أیضاً شیخ محمد بن خالد برقی. او از صحابة امام موسی بن جعفر، و امام رضا بوده است، و حیات داشته است تا عصر امام ابوجعفر محمد بن رضا علیهما‌السّلام را ادراک کرده است، و کتابش در دست ماست.
او در این کتاب روایانی را که از امیرالمومنین و أئمّة بعد از ایشان، روایت کرده‌اند ذکر نموده است. و در این کتاب همانند کتب مذکورة در این باره، جرح و تعدیل وجود دارد.
